W żywieniu zwierząt podstawowe znaczenie ma jakość stosowanych pasz, a konkretnie jakość i ilość białka, jakie jest w nich zawarte. Przede wszystkim jest to istotne w hodowli o dużej intensywności, która wymaga nowoczesnych technologii żywienia oraz zbilansowanych dawek pokarmowych. Takie dawki powinny odznaczać się wysoką koncentracją składników pokarmowych, dopasowanych do grupy produkcyjnej zwierząt. Głównym komponentem białkowym stosowanym w żywieniu zwierząt gospodarczych są zboża. Jednak przy żywieniu samymi zbożami nieuchronnie narażamy się na niedobory aminokwasów, które należy dostarczać dodając do zbóż komponenty paszowe wysokobiałkowe – roślinne lub zwierzęce. Jednym z takich komponentów jest mączka rybna. Jest to jedyny produkt pochodzenia zwierzęcego, dopuszczony do skarmiana dla zwierząt gospodarskich.
Mączka rybna jest produktem przerobu całych ryb lub odpadów z produkcji rybnej. Produkt podgrzewa się do jego rozpadu, uwalniając olej. Następnie materiał dostaje się na sito, gdzie jest rozdzielany na dwie fazy: bogatą w białko fazę stałą, oraz fazę ciekłą. Faza stała ponownie za pośrednictwem pras jest oddzielana od pozostałej wody i oleju. Następnie surowiec jest poddawany suszeniu w wysokiej temperaturze, dzięki czemu usuwana jest znaczna część wody. Obróbka cieplna dodatkowo zapewnia czystość mikrobiologiczną komponentu paszowego. W zależności od stosowanego surowca, mączki rybne zawierają przeciętnie od 45 – 75% białka.
Białko znajdujące się w mączce rybnej odznacza się bardzo dobrą strawnością. Jest bogata w aminokwasy egzogenne, takie jak lizyna, metionina, treonina i tryptofan. Dzięki zawartości tłuszczu, mączka rybna charakteryzuje się również wysoką wartością energii metabolicznej. Mączki rybne są dobrym źródłem wapnia, magnezu i fosforu.
Mączka rybna w żywieniu trzody chlewnej
Mączka rybna jest komponentem zalecanym w żywieniu trzody chlewnej w pierwszej fazie tuczu. Dzięki prawidłowo zbilansowanej dawce aminokwasów egzogennych możemy w pełni wykorzystać potencjał zwierzęcia do dużych przyrostów mięsa przy małym otłuszczeniu. Wartość białka mączki rybnej jest porównywana do jakości kazeiny z punktu widzenia wyników odchowu.
Mączka rybna jest również nośnikiem energii metabolicznej, dzięki tłuszczowi w niej zawartemu. Tłuszcz ten charakteryzuje się intensywnym zapachem, dzięki któremu mączka jest chętnie spożywana przez zwierzęta. Jednak ze względu na zapach, mączkę rybną powinno się wycofać z dawkowania w drugiej fazie tuczu.
Dawkowanie mączki rybnej u trzody chlewnej : u odsadzonych prosiąt 10-12%, u starszych prosiąt (prestarter / starter) do 5% w mieszance.
Mączka rybna w żywieniu drobiu
Mączka rybna, podobnie jak u trzody chlewnej, stanowi doskonałe źródło aminokwasów egzogennych w odchowie młodych niosek i brojlerów. Tłuszcz w niej zawarty jest bogaty w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT, dzięki czemu skarmianie tego komponentu korzystnie wpływa na skład mięsa i jaj. Jednak aby zapach mączki nie „przeszedł” do jaj i mięsa, należy ściśle przestrzegać jej dawkowania.
Tab. 1 Dawkowanie mączki rybnej w żywieniu drobiu – maksymalny zalecany udział mączki rybnej w mieszankach dla drobiu wg Zalecenia żywieniowe i wartość pokarmowa pasz dla drobiu, Normy żywienia drobiu [%]
| Ptaki młode 0-4 tyg | Ptaki rzeźne 4-18 tyg | Odchów na nioski 4-20 tyg | Nioski | |
| Mączka rybna | 5 | 5 | 5 | 2 |
Regulacje prawne, czyli kto może stosować mączkę rybną, numer weterynaryjny
Produkcja pasz na własne potrzeby i skarmianie pasz z udziałem mączki rybnej jest ściśle kontrolowane przez Inspekcję Weterynaryjną. Każde takie gospodarstwo, powinno zgłosić do Powiatowego Inspektora Weterynaryjnego produkcję pasz w celu rejestracji jako producent pasz, a także chęć skarmiania mączek rybnych. Takie gospodarstwo zostaje umieszczone na specjalnej liście podmiotów zatwierdzonych zgodnie z Rozporządzeniem Nr 999/2001/WE i dostaje indywidualny numer weterynaryjny.