Pasze pochodzące z nasion rzepaku mogą być powszechnie stosowane w żywieniu wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich: bydła, trzody chlewnej, drobiu, koni, owiec, kóz i królików. Zastosowanie śruty rzepakowej w dawkach pokarmowych pozwala znacznie ograniczyć koszty paszy. Jednak, aby nie pogorszyć wyników produkcyjnych i zachować zdrowotność stada należy przestrzegać kilku zasad.
Śruta rzepakowa powstaje w procesie ekstrakcjii oleju z nasion rzepaku, dlatego też skład chemiczny śruty jest nieco inny niż surowych nasion rzepaku. Nasiona zawierają ok. 43% tłuszczu i ok. 22% białka ogólnego, natomiast śruta rzepakowa posiada jedynie nieznaczne ilości tłuszczu – jest to ok. 2,5% ale ok. 38% jej składu stanowi białko. Nasiona rzepaku zawierają znaczne ilości aminokwasów egzogennych, zwłaszcza metioniny jednak są ubogie w lizynę. Pasze rzepakowe charakteryzuje wysoka zawartość glukozynolanów – związki te wykazują działanie antyżywieniowe, m.in. zaburzają metabolizm jodu, co negatywnie wpływa na pracę tarczycy. Konsekwencją oddziaływania glukozynolanów na organizm jest ograniczenie przyrostów zwierząt. Pomimo to, zastosowanie śruty rzepakowej w żywieniu zwierząt może dać podobne efekty do pasz opartych na białku sojowym. Jednak, aby w pełni wykorzystać potencjał białka pochodzacego z śruty rzepakowej należy przestrzegać dawkowania.
Dawkowanie śruty rzepakowej dla trzody
Dopuszczalny udział pasz rzepakowych dla trzody chlewnej wynosi: w dawkach dla prosiąt 3-5%, dla warchlaków 6-8%, tuczników o masie ciała od 30 do 60 kg – 12-15%, tuczników o masie ciała od 60 do 110 kg – 15-20%, loch luźnych i niskoprośnych – 10-15%, loch wysokoprośnych i karmiących – 5%. Warto pamiętać, że zawartość tłuszczu w dawkach pokarmowych dla trzody chlewnej powinna oscylować w granicach 5-8%. Zbyt duża dawka pasz rzepakowych może powodować zaburzenia w trawieniu paszy, gorszą konstystencję słoniny (tzw. miękki tłuszcz) oraz zmniejszyć trwałość wyrobów wędliniarskich.
Dawkowanie śruty rzepakowej dla bydła
W dawkach pokarmowych dla bydła dopuszczalny udział pasz rzepakowych jest większy niż dla trzody chlewnej czy drobiu, ponieważ zawarte w rzepaku substancje antyodżywcze rozkładają się już częściowo w trakcie fermentacji w żwaczu. U zwierząt o masie ciała powyżej 80 kg można stosować do 20%, dla jałówek do 25% natomiast w dawkach dla krów mlecznych i buhajków opasowych do 30% tych pasz. Śruta rzepakowa jest bogata w fosfor ogólny jednak dostarcza stosunkowo mało wapnia, sodu oraz mikroelementów. Głównie ze względu na aminokwasy siarkowe zawiera więcej anionów (S i Cl) niż kationów (K i Na), co szczególnie korzystne jest w przypadku krów w okresie zasuszenia, głównie jako działanie profilaktyczne w zapobieganiu poporodowej hipokalcemii, której klinicznym objawem jest porażenie poporodowe.
Dawkowanie śruty rzepakowej dla drobiu
W żywieniu niosek śruta rzepakowa może częściowo zastąpić śrutę sojową. Występują jednak pewne ograniczenia i przeciwskazania, m.in. wysoki udział włókna, które może zostać niestrawione w układzie trawiennym kur. Ponadto, występujaca w nasionach rzepaku synapina przedostając się do jaj nadaje im przykry „rybi” zapach. Dlatego też, udział śruty rzepakowej w paszach dla niosek nie powinien przekraczać 5%.
Zastosowanie śruty rzepakowej w żywieniu zwierząt to możliwość obniżenia kosztów produkcji paszy. Przestrzeganie zaleceń dawkowania pozwoli w pełni wykorzystać potencjał, jaki tkwi w paszach pochodzących z nasion rzepaku. Jednak ilość śruty rzepakowej, którą wprowadzamy do dawek pokarmowych należy przede wszystkim dostosować do gatunku, wieku, rasy oraz wymagań pokarmowych zwierząt. Istnieje bowiem wiele czynników, które stanowczo ograniczają zastosowanie śruty rzepakowej w żywieniu zwierząt hodowlanych, m.in. zawartość glukozynolanów wnoszonych w tych paszach, ilość tłuszczy oraz włókna pokarmowego.